ประวัติศาสตร์เพลงไทยที่เกิดขึ้นในช่วงสงครามเย็นหรือสงครามความขัดแย้งระหว่างอุดมการณ์ประชาธิปไตยและคอมมิวนิสต์นอกจากเพลงลูกทุ่งและเพลงปลุกใจจำนวนมากที่ถูกผลิตขึ้นมาเพื่อสะท้อนอารมณ์ความรู้สึกของประชาชนคนไทยและนักรบไทยที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ความขัดแย้งในเวลานั้น แต่ยังมีงานเพลงพระราชนิพนธ์แนวปลุกใจและงานเพลงใหม่ที่เกิดขึ้นจากการสนองพระราชดำริอีกจำนวนหนึ่งที่ควรนำมากล่าวถึงด้วย เพื่อให้เห็นความหลากหลายของศิลปะต่างๆที่ทำหน้าที่ต่อสังคมการเมืองในไทม์ไลน์เดียวกัน บทเพลงเหล่านี้ยังคงทำหน้าที่ข้ามเวลามาจนถึงปัจจุบันในฐานะเพลงพิเศษของสังคมไทย
.
ร่องรอยความทรงจำของบทเพลงพระราชนิพนธ์และเพลงสนองพระราชดำรินำเสนอผ่านผลงานประพันธ์เนื้อร้องของ ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค (ความฝันอันสูงสุด, เกิดเป็นไทยตายเพื่ีอไทย, ตำรวจตระเวนชายแดน), ท่านผู้หญิงพึงจิตต์ ศุภมิตร (แด่ตชด., แด่ทหารหาญ, ชายชาญทหารไทย), สมภพ จันทรประภา (เราสู้), พันโทณรงค์เดช นันทโพธิ์เดช (จากยอดดอย) ฯลฯ ขับขานโดย สันติ ลุนเผ่, จินตนา สุขสถิตย์, สวลี ผกาพันธ์, จรัล มโนเพชร, อิสริยา คูประเสริฐ
