“ผัวเดียวเมียเดียว” เดิมเป็นวิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตที่เสนอต่อภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในภาคปลายปีการศึกษา 2556 ต่อมาจึงนำมาปรับเป็นหนังสือในปี 2561 การพูดถึงผัวเดียวเมียเดียวในหนังสือเล่มนี้คือคือความตั้งใจที่จะเล่าความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ของสิ่งที่เราต่างก็ยอมรับเป็นกรอบกติกาชีวิตโดยไม่เคยเหลียวกลับมาตั้งคำถาม ไม่ว่าจะปฏิบัติตามได้หรือไม่ก็ตาม ที่มาของมันสามารถอธิบายได้ในทางประวัติศาสตร์ ดังนั้น ผัวเดียวเมียเดียวจึงน่าจะเป็นคำถามสำคัญที่นำไปสู่การอธิบายการเข้าสู่สมัยใหม่ในประวัติศาสตร์ได้ และคงไม่อาจประเมินอย่างโดดๆ ได้ว่าการผนวกมโนทัศน์ผัวเดียวเมียเดียวจากตะวันตกลงในกฎหมายครอบครัวสมัยใหม่ของสยามได้สำเร็จเป็นผลลัพธ์หรือผลพลอยได้จากเงื่อนไขใดเงื่อนไขหนึ่งเท่านั้น ไม่ว่าจะเป็นการครอบงำทางอุดมการณ์ของจักรวรรดินิยม, การปฏิรูปกฎหมายภายใต้ภาวะกึ่งอาณานิคม ความรู้สึกนึกคิดที่แรงกล้าของชนชั้นกลาง หรือการกอปรตัวขึ้นของจริยธรรมชุดใหม่ – จากบางส่วนของ “คำนำ” และ “บทนำ” โดย สุรเชษ์ฐ สุขลาภกิจ ผู้เขียน “ผัวเดียวเมียเดียว”