ต้นเดือนธันวาคมปี 2020 จรวด Falcon 9 ในภารกิจ SpaceX CRS-21 เดินทางขึ้นจากฐานปล่อยที่แหลมคะแนเวอรัล รัฐฟลอริดา และส่งยาน Cargo Dragon สู่วงโคจรของโลกเพื่อเดินทางต่อไปยังสถานีอวกาศนานาชาติ (ISS)
เช่นเดียวกับยาน Cargo Dragon ลำอื่น ๆ ในโครงการ CRS หรือ Commercial Resupply Service ยานอวกาศไร้คนขับลำนี้ถูกส่งไปยัง ISS ห้องปฏิบัติการวิจัยลอยฟ้าที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษย์ เพื่อส่งน้ำหนักบรรทุกหลากหลายประเภท ไม่ว่าจะเป็นวัสดุและอุปกรณ์สำหรับการทดลองต่าง ๆ ทรัพยากรที่ต้องใช้ในการขับเคลื่อนระบบของยาน รวมไปถึงเสบียงและสาธารณูปโภคสำหรับนักบินอวกาศที่ประจำการอยู่บนนั้น
มีพัสดุเล็ก ๆ ชิ้นหนึ่งที่ถูกส่งไปพร้อมกับภารกิจดังกล่าว คือเมล็ดพันธุ์ของต้นราชพฤกษ์จากไทยและเมล็ดพืชจากอีกหลากหลายประเทศในเอเชีย ที่บางส่วนจะถูกนำไปทดลองปลูกในสภาวะแรงโน้มถ่วงต่ำบนนั้น ในขณะที่อีกหลายส่วนจะถูกส่งกลับมาที่โลกในเวลาต่อมาเพื่อเพาะปลูกบนโลก
การส่งพันธุ์ไม้เหล่านี้ขึ้นไปเป็นภารกิจในโครงการ Asian Herb in Space (AHiS) ขององค์การสำรวจอวกาศญี่ปุ่น (JAXA) ร่วมกับหน่วยงานวิจัยจากเอเชียแปซิฟิกอีก 11 ประเทศ รวมถึงประเทศไทยในนามของสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)
โครงการ Asian Herb in Space (AHiS)
โครงการ AHiS เปิดโอกาสให้นักเรียนและนักวิจัยรุ่นใหม่ในแถบเอเชียแปซิฟิกได้มีโอกาสเรียนรู้เกี่ยวกับชีววิทยาในอวกาศ ประกอบไปด้วยภารกิจย่อย 2 ภารกิจ ในภารกิจย่อยที่ 1 เมล็ดของต้นโหระพา หนึ่งในพันธุ์พืชที่ถูกส่งขึ้นไป จะถูกปลูกและเก็บข้อมูลการเจริญเติบโตบนโมดูลคิโบะ (Kibo) ของ ISS เป็นเวลาประมาณ 1 เดือน ก่อนถูกส่งกลับมายังโลก ส่วนในภารกิจย่อยที่ 2 เมล็ดพืชจากหน่วยงานนานาชาติที่เข้าร่วมจะถูกเก็บอยู่ในคิโบะเพื่อเผชิญปัจจัยต่าง ๆ ของอวกาศ อย่างสภาวะแรงโน้มถ่วงต่ำ หรือการแผ่รังสีที่เข้มข้น ก่อนถูกส่งกลับลงมาที่โลกเพื่อทำการทดลองต่อเช่นเดียวกัน
ในส่วนของประเทศไทย สวทช. ได้ร่วมมือกับมหาวิทยาลัยมหิดล สร้างโครงการเปิดโอกาสให้เด็กนักเรียนจากทั่วประเทศ ร่างแผนการทดลองและรับเมล็ดโหระพาไปทำการเพาะเพื่อบันทึกเปรียบเทียบการเจริญเติบโตกับต้นที่เพาะบนอวกาศ หรือรับต้นกล้าราชพฤกษ์ที่ สวทช. และมหาวิทยาลัยมหิดลเพาะจากเมล็ดพันธุ์ที่ถูกส่งไปยังอวกาศนำไปปลูกและดูแลต่อ
คลิปวิดีโอจากสถานีอวกาศนานาชาติโดย JAXA หลังจากทดลองเพาะเมล็ดพันธุ์เสร็จสิ้น
โครงการ Moon Tree ของ NASA และภาพของหนึ่งในต้นไม้ที่ถูกส่งเม็ลดพันธุ์ไปกับภารกิจ Apollo 14
ปัจจุบันอยู่ที่ Sebastian County Courthouse ในฟอร์ตสมิท รัฐอาร์คันซอของสหรัฐฯ
ความน่าสนใจของโครงการ Asian Herb in Space รวมไปถึงงานในลักษณะที่ใกล้เคียงกันอย่าง Moon Tree ที่ส่งเมล็ดพืช 5 ชนิดไปกับภารกิจ Apollo 14 เมื่อกว่าครึ่งศตวรรษที่แล้ว และ Artemis 1 ที่เพิ่งสำเร็จลุล่วงไปเมื่อปลายปีที่ผ่านมาก็คือ ถึงแม้ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ที่ได้อาจจะไม่ได้มีปริมาณมากหรือล้ำสมัยเท่าไหร่ แต่ได้แสดงถึงแง่มุมอื่นของการทำงานอวกาศ เป็นสัญลักษณ์ของความก้าวหน้าทางวิทยาการของมนุษย์ ดังเช่นเมล็ดพืชในโครงการ Moon Tree ที่ได้ถูกนำไปปลูกในที่ต่าง ๆ มากมาย หรือการจุดประกายคนรุ่นใหม่ให้ได้สัมผัสกับงานด้านอวกาศอย่างในโครงการ Asian Herb in Space ที่เปิดโอกาสให้เด็กนักเรียนได้มีส่วนร่วมทำการทดลอง ซึ่งปฏิเสธไม่ได้ว่าการสร้างแรงบันดาลใจให้กับคนรุ่นใหม่ในการทำงานอวกาศนั้น อาจสำคัญไม่แพ้การทำงานอวกาศในปัจจุบัน
ติดตามเรื่องราวเชิงลึกของ Asian Herb in Space และโครงการอื่น ๆ ในรูปแบบเดียวกัน ที่แสดงให้เห็นว่ามิติของการสำรวจอวกาศไม่ได้ถูกสร้างและผูกขาดโดยนักวิจัยหรือนักวิทยาศาสตร์เชิงลึกกลุ่มเล็ก ๆ เพียงอย่างเดียว ไปกับ เติ้ล - ณัฐนนท์ ดวงสูงเนิน และ ปั๊บ - ชยภัทร อาชีวระงับโรค ใน Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว ตอน "ต้นไม้ดวงจันทร์และเมล็ดพันธุ์อวกาศ"
