ในบทความตอนที่แล้วเราได้เล่าเกี่ยวกับประวัติและความสำคัญของอุปรากร เรื่อง “แหวนของนีเบอลุง” (Ring of the Nibelungs) ของริชชาร์ท วากเนอร์ (Richard Wagner) สำหรับตอนนี้จะเป็นสรุปเนื้อเรื่องตั้งแต่ภาคที่ 1 ถึงภาคที่ 4 เชิญติดตามครับ

เรื่องราวของการแก่งแย่งชิงแหวนวิเศษของเหล่าตัวละครในเทพนิยาย เพื่อให้ตัวเองมีอำนาจเหนือผู้อื่น ยอมแลกความรัก ยอมตระบัดสัตย์ ผิดคำพูด ทรยศและหักหลัง ทำร้ายผู้อื่นเพื่อความมั่งคั่งร่ำรวย และการได้ควบคุมคนอื่น ๆ ให้อยู่ใต้อำนาจ แต่ท้ายที่สุดทุกสิ่งคือความว่างเปล่า
 

ภาคที่ 1 ขุมทองแม่น้ำไรน์

ณ ริมฝั่งแม่น้ำไรน์ คนแคระเผ่านีเบอลุงนามว่าอัลเบอริช (Alberich) พยายามเกี้ยวพาราสีนางอัปสรแต่กลับถูกปฏิเสธ เขาจึงไล่ล่าพวกนางไปจนถึงยามดึกแล้วพบว่ากลุ่มนางอัปสรคือผู้พิทักษ์ทองคำที่พ่อพวกนางให้รักษาไว้ รอผู้กล้าที่จะมาหลอมทองคำเป็นเครื่องประดับที่มีอำนาจมหาศาล แต่เงื่อนไขคนจะหลอมได้สำเร็จนั้นต้องละทิ้งความรักไปเพื่อแลกกับทองคำ อัลเบอริชที่ถูกเหล่านางอัปสรปฏิเสธจึงตัดสินใจขโมยทองคำแล้วกลับไปยังนครใต้พิภพคือนีเบิลไฮม์ เขาใช้อำนาจแหวนวิเศษทำให้คนแคระทั้งหมดรับใช้ตนเองและบังคับให้มีเม (Mime) น้องชายใช้ทองคำสร้างหมวกทาร์นเฮล์ม (Tarnhelm) ซึ่งมีอำนาจจำแลงกาย 

ตัดมาที่จอมเทพโวทัน (Wotan) ซึ่งทำสัญญากับยักษ์สองตนชื่อฟาโซลท์กับฟาฟเนอร์ (Fasolt and Fafner) โดยสั่งให้สร้างปราสาทให้เหล่าทวยเทพแลกเปลี่ยนกับการมอบเทพีเฟย์ย่า น้องสาวของมเหสีตนเองเทพีฟริกกา (Fricka) ให้เป็นรางวัล โวทันไม่ต้องการยกให้จริงจึงใช้อุบายหลอกยักษ์สองตนให้รับทองคำเป็นค่าจ้างตอบแทน

เทพโวทันกับเทพโลกิเดินทางไปนีเบิลไฮม์แล้วได้ยินเรื่องการปกครองอันโหดร้ายของอัลเบอริชจากมีเมผู้เป็นน้องชาย ใช้เล่ห์เหลี่ยมหลอกอัลเบอริชและบังคับให้เอาทองคำทั้งหมดมาแลกกับอิสรภาพแล้วตัดนิ้วอัลเบอริชเพื่อแย่งแหวนวิเศษมาทำให้ถูกสาปว่ามันผู้ใดที่ครอบครองแหวนจะต้องโดนฆ่าตายในที่สุด

หลังจากนั้นเทพทั้งสองนำทองคำกลับมาให้ยักษ์สองตนแล้วเกิดแบ่งทองกันไม่ลงตัว ยักษ์ฟาฟเนอร์จึงฆ่าฟาโซลท์ตายแล้วครองสมบัติกับแหวนและอาศัยอยู่ในป่าลึก

ภาคที่ 2 วัลคีรี่

มีชายคนหนึ่งสวมเสื้อคลุมขนหมาป่าเข้ามาหลบพายุในกระท่อมในสภาพบาดเจ็บ เขาพบกับซีคลิน (Sieglinde) หญิงเจ้าของบ้านแล้วเริ่มมีความสนใจต่อกัน แต่สามีของซีคลินคือฮุนดิง (Hunding) กลับมาเสียก่อนทั้งคู่ต้อนรับชายแปลกหน้าให้พักค้างคืนที่บ้าน

ชายคนนั้นเล่าว่าตนเองเติบโตอยู่ในป่าพลัดพรากจากพ่อแม่และน้องสาวฝาแฝดอีกคนเพราะบ้านถูกเผาทุกคนหายตัวไปหมดเหลือแต่เสื้อคลุมขนหมาป่าของพ่อ เขาได้ไปช่วยเหลือหญิงสาวที่ถูกบังคับให้แต่งงานแล้วฆ่าชายคนนั้นตายทำให้ถูกตามล่า ปรากฎว่าฮุนดิงชายเจ้าของบ้านคือหนึ่งในทีมไล่ลาตัวชายคนนี้ เขายอมช่วยเหลือให้ได้พักค้างคืนแต่บอกว่ารุ่งเช้าต้องต่อสู้กัน

ในคืนนั้นเองซีคลินวางยานอนหลับสามีเพื่อจะได้พบหนุ่มหมาป่า เธอระบายความอัดอั้นว่าเธอเองก็ถูกบังคับให้แต่งงานเหมือนกัน แล้วบอกว่าในวันแต่งงานมีชายแก่ปักดาบไว้ที่ต้นไม้ยักษ์ ประกาศว่ามีเพียงวีรบุรุษเท่านั้นที่จะดึงออกได้เพื่อช่วยปลดปล่อยเธอจากการแต่งงานจำยอม

ความจริงเปิดเผยว่าชายแปลกหน้าคือซีคมุนด์ (Siegmund) และชีคลินคือน้องสาวที่พลัดพรากไป ชีคมุนด์ดึงดาบนั้นออกมาได้อย่างง่ายดายแล้วตั้งชื่อว่า "ดาบโนทุง" (Nothung) ที่แปลว่าดาบปรารถนาจากนั้นทั้งสองก็หลับนอนกัน

วันรุ่งขึ้นในการประลองฝีมือ โวทันซึ่งเป็นพ่อของชีคมุนด์สั่งให้บรุนฮิล (Brünhilde) หัวหน้าเหล่าวัลคีรี่มาช่วยเหลือ แต่โวทันต้องทะเลาะกับมเหสีฟริกกาเพราะเธอต้องการให้ทั้งสองคนได้รับโทษข้อหาคบชู้และสมสู่พี่น้องร่วมสายโลหิต ชีคมุนด์พ่ายแพ้ให้กับฮุนดิงถูกฆ่าตาย บรุนฮิลจึงเก็บซากดาบโนทุงและพาซีคลินขี่ม้าหนีไปยังแหล่งรวมตัวของเหล่าวัลคีรี่ 

ชีคลินตั้งท้องกับชีคมุนด์ คราวแรกเธอต้องการฆ่าตัวตายตามสามีแต่บรุนฮิลขอให้รักษาชีวิตไว้เพื่อลูกและให้ตั้งชื่อลูกว่าซีคฟรีท (Siegfried) จากนั้นบรุนฮิลก็มอบเศษซากดาบโนทุงให้แก่นางและให้พี่น้องวัลคีรี่พาหนี

ฝ่ายโวทันตามมาฆ่าฮุนดิงทิ้งแล้วไล่ตามบรุนฮิลไปจนทัน จากนั้นริบพลังทั้งหมดสาปให้กลายเป็นมนุษย์ธรรมดาแล้วให้นางหลับไหลอยู่บนภูเขาที่มีเปลวไฟนิรันดร์คลุมร่างไว้จนกว่าจะมีบุรุษมาพบคำสาปจึงจะคลาย

ภาคที่ 3 ซีคฟรีท

เปิดฉากมาในหุบเขาที่เป็นป่าลึก มีเมไปพบชีคลินแล้วช่วยไว้พร้อมนำมาอยู่ด้วย จนกระทั่งคลอดซีคฟรีทแล้วเธอก็ตายจากไป มีเมเลี้ยงดูชีคฟรีทมาจนโตโดยหวังว่าจะให้สังหารมังกรฟาฟเนอร์ (จากภาค 1) เพื่อตัวเองจะได้ครอบครองแหวนวิเศษ แต่เขาไม่มีพลังมากเพียงพอจึงวางแผนให้ชีคฟรีทสร้างอาวุธฟื้นคืนชีวิตดาบโนทุงขึ้นมาอีกครั้งแล้วก็แอบปรุงยาพิษเอาไว้กำจัดชีคฟรีทในภายหลัง

เทพโวทันแปลงร่างเป็นชายแก่ไปเตือนอัลเบอริชที่เผ้าอยู่หน้าถ้ำมังกรฟาฟเนอร์ให้ระวังน้องชายตัวเองคือมีเมจะทรยศและเตือนมังกรด้วยว่าจะมีวีรบุรุษมาฆ่า แต่ฟาฟเนอร์ไม่สนใจ

วันรุ่งขึ้นซีคฟรีทและมีเมก็ไปถึงปากถ้ำมีเมก็ทิ้งซีคฟรีทไว้ ไม่นานมังกรฟาฟเนอร์ก็ออกมาพบแล้วต่อสู้กัน มังกรพ่ายแพ้แล้วถูกฆ่าตาย จากนั้นซีคฟรีทก็นำหมวกทาร์นเฮล์ม (ฟาฟเนอร์แปลงร่างเป็นมังกรด้วยฤทธิ์ของหมวก) และแหวนวิเศษกลับไปให้มีเม แต่เขาได้อาบและกลืนเลือดมังกรทำให้ผิวเนื้อแข็งเหมือนเหล็ก (ยกเว้นแผ่นหลัง) สามารถอ่านใจคนและสัตว์ได้ เขาจึงรู้แผนลวงที่มีเมอจะวางยาพิษ จึงชิงสังหารมีเมแล้วกลายเป็นผู้ครอบครองทั้งแหวนวิเศษและหมวกทาร์นเฮล์มที่ช่วยแปลงกายได้

ชีคฟรีทได้ยินคำร่ำลือว่ามีชาวสวรรค์ต้องคำสาปหลับไหลอยู่บนภูเขา จึงเดินทางไปช่วยเหลือฝ่าวงล้อมไฟเข้าไปอย่างง่ายดายแล้วปลดคำสาปให้กับบรุนฮิล เขาตกหลุมรักเมื่อเห็นความงามของเธอ สุดท้ายได้ครองคู่กันอย่างมีความสุข แม้บรุนฮิลจะต้องแลกด้วยการสิ้นสุดชีวิตที่เป็นอมตะก็ตาม 

ภาคที่ 4 เทวาอัสดง

ซีคฟรีทครองรักกับบรุนฮิลมาได้ระยะหนึ่ง เขาต้องการออกไปผจญโลกจึงร่ำลาภรรยาและสัญญาว่าจะรักนางเพียงผู้เดียวพร้อมสวมแหวนวิเศษให้นางไว้เป็นของดูต่างหน้าแล้วจึงออกเดินทาง จนกระทั่งมาถึงเมืองกีบิชชุง

เสนาบดีฮาเกิน (Hagen) น้องต่างแม่ของกษัตริย์กุนเทอร์ (Gunther) ได้ยินข่าวเกี่ยวกับอำนาจของแหวนวิเศษและรู้ว่าซีคฟรีทครอบครองอยู่ เขาจึงเป่าหูกษัตริย์ว่าไม่มีใครคู่ควรกับแหวนวิเศษมากกว่าพระองค์แล้ววางยาเสน่ห์จนซีคฟรีทลืมภรรยาไปรักกับเจ้าหญิงซึ่งเป็นพระขนิษฐา ต่อมาซีคฟรีทสาบานเป็นพี่น้องกับกษัตริย์กุนเทอร์ พร้อมสัญญาว่าจะเอาตัวนางฟ้าตกสวรรค์ซึ่งหมายถึงบรุนฮิลมาถวายเป็นชายาแก่พระองค์

ซีคฟรีทเดินทางไปยังภูเขาอัคคีโดยปลอมตัวเป็นกษัตริย์กุนเทอร์ ฝ่าทะเลเพลิงไปข่มเหง บรุนฮิลพร้อมถอดแหวนสื่อรักมาสวมไว้ ก่อนจะนำตัวบรุนฮิลกลับมาถวายกษัตริย์กุนเทอร์ บรุนฮิลได้พบความจริงอันโหดร้ายว่าซิคฟรีทกลายเป็นสามีของพระขนิษฐา พอเห็นแหวนวิเศษบนนิ้วจึงแก้แค้นที่ถูกทรยศโดยแอบบอกจุดอ่อนของซีคฟรีท (กลางหลัง) ให้เสนาบดีฮาเกินรับรู้

ต่อมาฮาเกินให้ซีคฟรีทดื่มน้ำถอนยาเสน่ห์ทำให้คืนความทรงจำ เขารู้สึกผิดต่อการกระทำในช่วงที่โดนมนต์สะกดจนไม่ได้ระวังตัวจึงถูกฮาเกินฆ่าตาย จากนั้นฮาเกินกับกษัตริย์กุนเทอร์ก็แย่งชิงแหวนวิเศษจนฆ่ากันตายทั้งคู่ บรุนฮิลเห็นดังนั้นจึงตัดสินใจว่าจะล้างคำสาปของแหวนโดย จัดพิธีเผาศพให้ซีคฟรีท ส่วนตนเองก็สวมแหวนแล้วขี่ม้าเข้าไปในกองเพลิงที่เผาศพสามีมอดไหม้ไปพร้อมกัน

เทพโวทันประทับอยู่ในปราสาทวัลฮัลลาท่ามกลางเปลวเพลิง รอคอยการสิ้นสุดแห่งยุคเทพเพื่อก่อกำเนิดยุคสมัยของมนุษย์ หลังเปลวเพลิงล้างผลาญทุกสิ่งจนสิ้นแล้วน้ำในแม่น้ำไรน์ก็เอ่อล้นท่วม ทองคำต้นเรื่องก็ได้กลับคืนสู่ต้นทางซึ่งเป็นแหล่งที่ควรจะอยู่ เป็นอันจบเรื่องราวของ “แหวนของนีเบอลุง”

หากคุณผู้อ่านอยากฟังเรื่องราวเกี่ยวกับ ริชชาร์ท วากเนอร์ นักประพันธ์ชาวเยอรมันผู้เขียนผลงานชุดนี้เพิ่มเติม ติดตามต่อได้ในรายการ GenZ and Classical Music ตอนพิเศษ ซึ่งคุณณัฎฐา ควรขจร คุยกับ ผศ. ดร. ธนพล เศตะพราหมณ์ จะเล่าเรื่องราวแง่มุมต่างในชีวิตว่าอะไรคืออิทธิพลสำคัญที่ส่งผลถึงผลงานชิ้นเอกของเขาและทำไม Adolf Hitler ผู้นำนาซีชื่อกระฉ่อนจึงหลงรักงานประพันธ์ของบุคคลคนนี้

เรียบเรียงโดย จิตริน เมฆเหลือง 

              Richard Wagner part 1 ผู้ปฏิวัติดนตรีคลาสสิก

              Richard Wagner part 2 ผู้สร้าง Multiverse ในวงการอุปรากร

 ฟังรายการได้ทาง